Nauczanie kształtujące.
W naszej szkole w klasie pierwszej oraz drugiej wprowadzono "Ocenianie kształtujące". Ocenianie kształtujące to sposób pracy nauczyciela i uczniów, który polega na systematycznym pozyskiwaniu informacji o przebiegu procesu uczenia się. Ocenianie kształtujące wykorzystywane w procesie edukacji wczesnoszkolnej umożliwia stymulowanie rozwoju ucznia wraz z budowaniem jego świadomości edukacyjnej. Jego nadrzędnym celem jest udoskonalenie procesu uczenia się, zachęcanie uczniów do przejmowania odpowiedzialności za własną naukę, poprzez refleksję, samoocenę i poszukiwanie rozwiązań.
Na jednych z pierwszych lekcji, uczniowie ozdabiają patyczki logopedyczne. Patyczki do losowania to proste, a zarazem bardzo skuteczne narzędzie w nauczaniu wczesnoszkolnym. Pozwalają na losowe wybieranie uczniów do odpowiedzi, co zwiększa ich zaangażowanie i motywację do aktywnego uczestnictwa w lekcji. W kontekście oceniania kształtującego patyczki pomagają w monitorowaniu postępów każdego ucznia, ponieważ nauczyciel może obserwować, jak radzą sobie wszyscy, a nie tylko ci najodważniejsi. Dzięki temu łatwiej jest dostosować wsparcie do indywidualnych potrzeb uczniów i udzielać im natychmiastowej informacji zwrotnej. Ponadto metoda ta wprowadza element zabawy i sprawiedliwości, co pozytywnie wpływa na atmosferę w klasie i rozwija poczucie odpowiedzialności za własną naukę.
Rolą nauczyciela jest stworzenie atmosfery bezpieczeństwa, w której każda odpowiedź, nawet niepełna czy błędna, traktowana jest jako cenna informacja o procesie uczenia się, a nie jako powód do krytyki. Kluczowe staje się udzielanie wspierającej informacji zwrotnej, która pomoże uczniowi dostrzec mocne strony odpowiedzi i wskaże kierunki dalszej pracy. Patyczki mogą być także wykorzystywane elastycznie – nie tylko do odpowiedzi ustnych, ale również do wyboru osoby, która zaprezentuje rozwiązanie zadania, oceni przykład kolegi czy zada pytanie klasie. Dzięki temu uczniowie widzą w tej metodzie narzędzie współpracy i wspólnego uczenia się, a nie kontroli.
Technika świateł.
Praca z użyciem trzech kolorów jest niezwykle prostym i czytelnym sposobem na ocenianie stopnia zrozumienia materiału.
Znaczenie kolorów:
Zielony - rozumiem, radzę sobie dobrze, nie potrzebuję pomocy.
Żółty - rozumiem częściowo, mam mały problem, próbuję go rozwiązać, jednak potrzebuję pomocy.
Czerwony - nie rozumiem, nie radzę sobie, bardzo potrzebuję pomocy, nie mogę pracować samodzielnie.
Technikę świateł można stosować w wielu różnych sytuacjach. W czasie pracy samodzielnej, kolory będą pokazywały nauczycielowi, czy uczniowie radzą sobie z pracą. Można przy użyciu kolorów dokonać samooceny lub oceny koleżeńskiej. Warto takie kolory zastosować jako element podsumowujący zajęcia lub pracę, aby sprawdzić, czy była ona dla uczniów wartościowa.
Technika świateł w ocenianiu kształtującym w klasie 2
W klasie 2 szkoły podstawowej coraz częściej stosuje się ocenianie kształtujące, które pomaga uczniom świadomie uczestniczyć w procesie uczenia się. Jedną z ciekawych i skutecznych metod jest technika świateł, wykorzystująca kolorowe kubeczki: zielony, żółty i czerwony.
Każdy uczeń ma zestaw trzech kubeczków:
-
zielony oznacza: „Wszystko rozumiem, mogę pracować samodzielnie”,
-
żółty – „Nie wszystko jest jasne, potrzebuję jeszcze trochę pomocy”,
-
czerwony – „Nie rozumiem, potrzebuję wyjaśnienia”.
Podczas lekcji uczniowie ustawiają na ławce kubeczek w kolorze, który najlepiej pokazuje ich stopień zrozumienia tematu. Nauczyciel, obserwując kolory w klasie, może szybko zorientować się, kto potrzebuje wsparcia, a kto może przejść do kolejnego zadania. Dzięki temu nauka staje się bardziej indywidualna i dostosowana do potrzeb każdego dziecka.
Technika świateł uczy dzieci samooceny, odpowiedzialności za własne uczenie się oraz otwartej komunikacji z nauczycielem. Kolorowe kubeczki sprawiają, że metoda jest dla drugoklasistów prosta, zrozumiała i atrakcyjna.
Stosowanie tej formy oceniania pomaga nie tylko nauczycielowi w monitorowaniu postępów, lecz także uczniom – w rozwijaniu umiejętności mówienia o swoich trudnościach i sukcesach. Dzięki temu atmosfera w klasie sprzyja nauce, współpracy i wzajemnemu zrozumieniu.
Metoda zielonego długopisu w ocenianiu kształtującym
W klasie 1 uczniowie po raz pierwszy zetknęli się z ocenianiem kształtującym, które wspiera ich rozwój i pomaga zrozumieć, czego już się nauczyli, a nad czym jeszcze powinni popracować. Jednym z elementów tej metody jest „zielony długopis”, który stał się ważnym narzędziem w codziennej pracy nauczyciela.
Tradycyjnie błędy w zeszytach poprawia się czerwonym kolorem. W ocenianiu kształtującym zamiast skupiać się na pomyłkach, nauczyciel podkreśla to, co uczeń zrobił dobrze – właśnie zielonym długopisem. Zielony kolor symbolizuje pochwałę, sukces i motywację do dalszej pracy. Dzięki temu dziecko z radością zagląda do swojego zeszytu, ponieważ widzi, co mu się udało, a nie tylko to, co wymaga poprawy.
Metoda ta doskonale sprawdziła się już w klasie pierwszej, dlatego jest kontynuowana w klasie drugiej. Uczniowie są już do niej przyzwyczajeni i potrafią samodzielnie zauważyć swoje mocne strony. Wspólnie z nauczycielem analizują swoje prace, rozmawiają o postępach i wyznaczają cele na kolejne tygodnie nauki.
Zielony długopis wspiera pozytywne podejście do oceniania, rozwija umiejętność samooceny i buduje pewność siebie u uczniów. Dzieci uczą się, że błędy są naturalnym elementem nauki, a najważniejsze jest zauważanie postępu i cieszenie się z własnych osiągnięć.
Dzięki tej metodzie w klasie panuje życzliwa atmosfera sprzyjająca nauce, a uczniowie chętniej podejmują nowe wyzwania. „Zielony długopis” to prosty, a zarazem niezwykle skuteczny sposób na wspieranie młodych uczniów w drodze do samodzielności i sukcesu edukacyjnego.
Pochwałozbieracz – sympatyczny pomocnik w ocenianiu kształtującym
W klasie 2 zagościł niezwykły gość – stworek Pochwałozbieracz. To wesoła postać, która pomaga uczniom w nauce samooceny i rozwijaniu świadomości własnych osiągnięć. Każde dziecko wkleiło swojego Pochwałozbieracza do zeszytu, aby mógł zbierać pochwały za codzienny wysiłek, starania i sukcesy w nauce.
Pochwałozbieracz jest elementem oceniania kształtującego, które koncentruje się nie na stopniach, ale na wspieraniu ucznia w procesie uczenia się. Dzieci samodzielnie zapisują przy stworku to, co udało im się zrobić dobrze — np. „ładnie pisałem”, „uważnie słuchałam”, „pomogłem koledze”. Dzięki temu uczą się refleksji nad własną pracą, zauważania postępów i doceniania swoich mocnych stron.
Ta prosta, a zarazem pomysłowa metoda wzmacnia motywację wewnętrzną uczniów. Pokazuje, że każdy, nawet najmniejszy sukces, ma znaczenie i zasługuje na pochwałę. Stworek staje się przyjacielem dziecka w nauce – zachęca, dodaje odwagi i pomaga uwierzyć we własne możliwości.
Pochwałozbieracz sprawia, że ocenianie staje się radosnym i pozytywnym doświadczeniem. Dzieci chętniej podejmują nowe wyzwania, a w klasie panuje atmosfera wsparcia i życzliwości. To doskonały przykład, jak w prosty sposób można łączyć zabawę z nauką oraz rozwijać w najmłodszych umiejętność samooceny i poczucie sprawczości.
„Chwalimy bo doceniamy”.
W klasie 2a pojawiła się skrzynka pochwał. To wyjątkowe miejsce, do którego uczniowie mogą wrzucać karteczki z miłymi słowami dla kolegów i koleżanek. Dzięki temu uczymy się dostrzegać dobre zachowania, doceniać innych i budować pozytywną atmosferę w klasie. Skrzynka pomaga nam pamiętać, że każdy zasługuje na pochwałę i dobre słowo.
Oto kilka powodów, dlaczego warto w ocenianiu kształtującym wprowadzić skrzynkę pochwał:• Wzmacnia motywację wewnętrzną – uczniowie otrzymują pozytywną informację zwrotną nie tylko od nauczyciela, ale i od rówieśników, co buduje ich wiarę w siebie.
• Uczy dostrzegania mocnych stron – dzieci zauważają i nazywają dobre zachowania, starania i osiągnięcia innych.
• Buduje kulturę informacji zwrotnej – zamiast ocen cyfrowych, uczniowie otrzymują komunikat o tym, co robią dobrze i co warto rozwijać.
• Wzmacnia relacje w klasie – pochwały sprzyjają tworzeniu atmosfery współpracy, szacunku i życzliwości.
• Rozwija umiejętności społeczne – dzieci uczą się formułować pozytywne komunikaty, co wspiera komunikację i empatię.
• Sprawia, że każdy czuje się zauważony – nawet najmniejsze postępy zostają dostrzeżone i docenione.
Wprowadzając skrzynkę pochwał do oceniania kształtującego, zauważamy, że dzieci chętniej dzielą się dobrym słowem, a atmosfera w klasie staje się bardziej przyjazna. Uczniowie uczą się, że ocenianie to nie tylko wskazywanie błędów, ale przede wszystkim wzmacnianie tego, co dobre i wartościowe. Dzięki temu wzrasta poczucie własnej wartości, a nauka staje się przyjemniejsza i bardziej motywująca.
